Eekhoorns in de tuin: aantrekken en voederen

De eekhoorn dankt zijn hoge aaibaarheidsfactor aan zijn riante pluimstaart en diepzwarte ronde kraalogen. In de winter wordt dit nog aangesterkt door zijn schattige oorpluimen. Hoewel hij vooral in bossen leeft, zie je hem ook vaak in tuinen aan de bosrand of dichtbij een park.

Het is een razendsnelle boomklimmer, vooral actief in de ochtend en na zijn middagdutje. Tijdens een rustige boswandeling in de herfst heb je een grote kans om dit onmiskenbare dier te zien. Of misschien woont er zelfs één in jouw tuin?

De rode eekhoorn (Scirius vulgaris)

In Nederland en België leeft van nature enkel de rode of gewone eekhoorn. Het is een knaagdier dat 20 tot 30 cm groot kan worden en met zijn lange, kromme klauwen moeiteloos in bomen kan klauteren. Hij springt als een acrobaat van tak naar tak, waarbij zijn staart voor evenwicht en stabiliteit zorgt. De staart, die net zo lang kan zijn als zijn lichaam, helpt ook om zijn lichaamstemperatuur te regelen. Tijdens het springen spreidt hij zijn poten wijd uit, en de losse huid op zijn flanken laat hem sierlijk door de lucht zweven. 

De eekhoorn, die een solitair bestaan leidt, houdt geen echte winterslaap. Hij doet het wel wat kalmer aan en neemt een soort winterrust, een periode waarin hij minder actief is gewoonweg om geen overtollige energie te verbruiken. Bij een langere periode van vorst duikt hij zijn nest in waar hij een aantal dagen blijft tot de temperatuur terug wat aangenamer is. Vaak is dit een oud (spechten)nest dat hij in beslag heeft genomen. Het nest is zo goed geïsoleerd dat de temperatuur binnenin 15 tot 20° C hoger ligt dan de buitentemperatuur. De lichaamswarmte van het dier blijft lekker in het nest hangen. Om de kans te verkleinen dat ze opgemerkt worden door predatoren zoals vossen en marters, bouwen ze 4 tot 5 nesten waartussen ze afwisselen. Vaak maken ze onderscheid tussen slaap- en rustnesten.

Tussen december en augustus planten ze zich voort met een hoogtepunt in januari en mei/juni. Verschillende mannetjes gaan dan de strijd aan om met een vrouwtje te paren. Het sterkste mannetje wint en mag tot de daad overgaan. Na de paring gaat ieder terug zijn eigen weg. Toch gebeurt het vaak dat vrouwtjes met meerdere mannetjes paren. Het nest dat ze bouwen is bolvormig en bevindt zich hoog in de bomen op een minimum hoogte van 5 meter, dicht tegen de stam aan. Een vijftal weken later worden de jongen geboren. Dat kunnen er 2 tot 6 zijn die gedurende een periode van 10 weken worden gezoogd door de moeder. Na 3 maanden worden ze uit het territorium verstoten en moeten ze hun eigen leven gaan leiden. Na 10 maanden zijn ze geslachtsrijp en zijn ze klaar om zelf een gezin te stichten.

Wat eet een eekhoorn?

De eekhoorn is een omnivoor maar zijn dieet bestaat vooral uit plantaardige voeding. In de herfst geniet hij volop van het rijke aanbod noten en zaden, zoals beukennootjes, hazelnoten, tamme kastanjes, dennenappels en okkernoten. Eikels van de inheemse zomer- en wintereik staan op nummer één. Eikels van de Amerikaanse variëteit en moeraseik daarentegen bevatten teveel looizuren wat ze niet goed kunnen verteren. Deze laten ze dus liever links liggen zolang er nog genoeg aanbod is van andere soorten. De onderkaak helften kunnen los van elkaar bewegen waardoor ze makkelijk noten kunnen kraken. Verder smult hij van zwammen, bessen en graaft hij graag een smakelijke truffel op. Hij weet dus zeker wat lekker is!

In de herfst eten eekhoorns hun buikje vol om genoeg vetreserve op te bouwen voor de winter. Daarnaast leggen ze een voedselvoorraad aan door noten en zaden op verschillende plekken in het bos te verstoppen, vaak net onder de grond of in een boomholte. Hun uitstekend reukorgaan stelt hen in staat om de voorraden later terug te vinden, als er zolang niemand anders ermee vandoor is gegaan. Toch vergeten ze soms een plek waardoor de eekhoorn onbedoeld bijdraagt aan de verspreiding van zaden die dan kunnen ontkiemen.

In het vroege voorjaar, wanneer voedsel schaars is, doen ze een beroep op hun voorraden en eten ze ook boomknoppen en jonge scheuten. In de lente vullen ze hun dieet aan met bloesems, insecten en nu en dan een vogelei of zelfs een jong vogeltje. Maar wees gerust, hun impact op de vogelpopulaties blijft beperkt.

Esschert Design eekhoorn voederhuis groot

^€19⁹⁹

Bekijk in onze webshop

Esschert design nestkast voor eekhoorns in naturel hout

^€19⁹⁹

Bekijk in onze webshop

Eekhoorns in de tuin

Woon je in een bosrijk gebied dan is de kans groot dat er vroeg of laat een eekhoorn in jouw tuin opduikt. Vooral tuinen met beuken, inheemse eiken, hazelaars of andere zaad- of besdragende soorten zijn in trek. Met onze tips lok je de eekhoorn naar je tuin en en kan je hun stuntwerk van dichtbij bewonderen.

• Maak jouw tuin aantrekkelijk met inheemse bomen die voor hen iets te bieden hebben en zorg dat ze van boom naar boom kunnen springen. 
• Richt jouw tuin in met een nestkast en bied in het najaar voeder aan in een voederhuis voor eekhoorns. Een buffet van zonnebloempitten, ongezouten pindanoten, walnoten, hazelnoten, fruit of een voedermix speciaal samengesteld voor deze dieren zullen ze zeker niet afslaan. Het helpt hen de winter goed door te komen.
• Plaats ook een schaal met vers water want eekhoorns moeten regelmatig drinken. Maar zorg ervoor dat de huiskat niet in zijn buurt kan komen. 
• Hang een woonhuisje op met meerdere ingangen. Hij kan het gebruiken om in te slapen of in te schuilen en niet alleen in de winter.
• Eekhoorns eten tijdens de lente en zomer ook insecten. Door jouw tuin natuurlijk in te richten en aantrekkelijk te maken voor insecten, help je dus onrechtstreeks ook de eekhoorn. Het belang van biodiversiteit komt hier opnieuw aan bod.

Neem een kijkje in onze webshop onder de rubriek eekhoorns en ontdek de verschillende modellen voeder- en woonhuisjes en gespecialiseerd voeder.

Beschermde diersoort

Eekhoorns kunnen in de vrije natuur tot 7 jaar oud worden maar slechts weinigen halen deze leeftijd. Ze worden immers bejaagd door roofvogels zoals de havik. Kraaien roven jongen uit nesten en over de grond foeragerende eekhoorns vallen vaak ten prooi aan marterachtigen of vossen. In tuinen zijn katten en honden de grootste vijanden. Doordat hun leefgebied versnipperd is, worden ze ook steeds meer het slachtoffer van het verkeer. In België en Nederland is de rode eekhoorn een volledig beschermde diersoort. We moeten er dus alles aan doen om de populatie in stand te houden. Help je ook mee met behouden van hun leefgebieden?